Mensen protesteerden de afgelopen periode massaal tegen racisme. Bij racisme wordt iemand om zijn uiterlijk (ras) gediscrimineerd. Met het deelnemen aan die protesten lieten zij weten discriminatie op basis van ras niet (meer) te pikken. Mooi dat die boodschap zó duidelijk overkwam. Maar voor mij is die aandacht voor racisme niet voldoende. Dan bevoorrechten we eigenlijk weer één beperkte groep. Discrimineren is namelijk iemand in vergelijking met iemand anders ongelijk behandelen. Dat kan bewust en onbewust op basis van verschillende kenmerken zijn, zoals bijvoorbeeld ras, afkomst, geaardheid, sekse, beperking of religie. Waarom zouden we ons wel druk maken over het bevoorrechten van iemand op basis van huidskleur, maar niet over het bevoorrechten op basis van sekse, leeftijd, diploma, of positie in de samenleving? In de kern gaat het om de waarde dat we iedereen bewust de kans geven om op een bij hem of haar passende manier te mogen meedoen in onze gemeenschap: als buren in onze straat, als inwoners in onze wijk, ons dorp, op onze school, in onze kinderopvang, bij onze sportvereniging en op onze arbeidsmarkt. Als democratie is het ook belangrijk dat burgers zelf vorm kunnen geven aan de samenleving waarin zij leven. Dat lukt beter als mensen vanuit zichzelf gemotiveerd zijn om mee te doen. Daarvoor moet aan drie voorwaarden zijn voldaan.
- We moeten het idee hebben dat ons levensverhaal ertoe doet; dat wij erbij horen (autonomie).
- Wij moeten ons in staat voelen om ons eigen verhaal te vertellen en het verhaal van de ander te begrijpen (competentie).
- Wij moeten het gevoel hebben dat wij door anderen ondersteund worden en actief bij beslissingen worden betrokken (relatie).
Protesten zie ik als een schreeuw om aandacht en actie. Protesten suggereren wel dat er zonder die protesten niets gebeurt. Deels klopt dat. Protesten zetten een onderwerp stevig op de agenda, waardoor er politieke druk op een onderwerp ontstaat. Dat kan zinvol zijn, maar waar de aandacht meer naar het onderwerp racisme gaat, verslapt die aandacht misschien weer voor andere groepen, of speciale situaties in ons leven, zoals zeker zijn van inkomen, een betaalbare woning, betaalbare passende zorg en energie. Het streven naar een betere wereld zien we bovendien niet alleen terug in dit soort protestbewegingen. We lezen ze ook in de verdragen voor de Rechten van de mens, in de idealen van de PvdA. Wereldwijd zien we dit streven terug in de 17 werelddoelen voor 2030 die de wereldleiders uit de landen van de Verenigde Naties hebben omarmd. Deze doelen kwamen aan de orde in de ledenvergadering van het voorjaar 2019. Die doelen heten voluit de Sustainable Development Goals, kortweg SDG’s. Beleidsmakers en politici in alle landen in de EU werken nu naar deze doelen toe, en rapporteren hun vooruitgang. Die doelen zijn bedoeld om een einde te maken aan extreme armoede, ongelijkheid en klimaatverandering. Het gaat om zaken als zeker zijn van gezonde voeding, zeker zijn van goed onderwijs, zeker zijn van gelijke behandeling van mannen en vrouwen, zeker zijn van gezondheidszorg, en zeker zijn van fatsoenlijk werk.
Die doelen kunnen die wereldleiders uiteraard niet in hun eentje bereiken. Daar hebben zij hun inwoners bij nodig. Want uiteindelijk moeten die zich daarvoor gaan inzetten. Zijn we het eens met die doelen? Willen we er moeite voor doen om dit voor elkaar te krijgen? Onze leden kozen vorig jaar voor het uitwerken van het thema ‘participatie’. Onder deze paraplu kunnen veel onderwerpen vallen, zo was de conclusie. Het protesteren met borden helpt, gaf ik aan, maar is volgens mij niet genoeg. U bent tegen, maar waar bent u vóór? We zullen vanuit het thema participatie herkenbare en concrete doelen voor het leven in Smallingerland in 2030 moeten (her)formuleren. Doelen die onze bestuurders helpen bij het maken van keuzes, en het beoordelen of we op de goede weg zijn. Hoe ziet het goede leven in Smallingerland er in 2030 volgens ons uit? Welke plaatselijke ambities uit ons eerdere ‘zeker zijn van’ willen we behouden? Welke ambities mogen of moeten nu zelfs veranderen? Op welke manieren willen wij dat inwoners in Smallingerland kunnen en willen meedoen? Om een voor ieder inspirerend, begrijpelijk en duidelijk verhaal te maken dat de beoogde sociaal democratische beweging in gang zet zal uw inbreng en die van veel andere gemotiveerde burgers nodig zijn. Liefst ook van zijn burgers die (nog) geen PvdA lid zijn. Dan kunnen we immers op meer steun voor dat verhaal rekenen.
De massale betogingen tegen racisme en het coronabeleid geven mij het gevoel dat er op het gebied van het meedoen en het vormgeven van onze sociaaldemocratische samenleving nog veel winst te behalen is. Ik zou mooi vinden als we wat vaker de dromen van de burgers horen. Als we met elkaar een aantrekkelijk verhaal zouden kunnen schrijven over hoe het leven in Smallingerland er in 2030 uit zou moeten zien, en welke keuzes in onze gemeente daarvoor dan gemaakt zouden moeten worden. Ik zie met belangstelling uit naar hoe het bestuur dit onderwerp verder gaat uitwerken en zal daar graag een bijdrage aan leveren. Ik hoop u ook.
Drachten, 17-6-2020
Bianca Bijlsma