Na zes jaar gesprekken voeren en pleiten voor de invoering van een ombudsfunctie in onze gemeente is het nu eindelijk zover. Bianca Bijlsma en Wim van der Berg zijn in gesprek gegaan met Irma van Beek, sociaal ombudsvrouw van Smallingerland.
Op 13 december 2023 spraken wij met Irma van Beek, sociaal ombudsvrouw in onze gemeente. Onze PvdA afdeling heeft zelf een ombudsteam, maar pleitte lang voor het instellen van een onafhankelijke ombudsfunctie bij onze gemeente. Die functie werd begin 2023 eindelijk ingevuld. In april begon Irma van Beek als sociaal ombudsvrouw. Vanuit haar opdracht zijn in principe 16 uur per week beschikbaar, maar haar inzet wordt aangepast aan het aantal vragen dat er bij haar binnen komt. De sociaal ombudsvrouw voert niet alleen gesprekken met burgers over hun eigen situatie. Zij kan ook een lezing of presentatie geven over haar werk als sociaal ombudsvrouw. Smallingerland is de eerste Friese gemeente met deze functie. We wilden graag horen wat zij belangrijk vindt in haar werk, en wat haar ervaringen in onze gemeente tot nu toe zijn. Hieronder volgt een samenvatting van ons gesprek.
Sociale ombudsvrouw Smallingerland: “Iedere beweging de goede kant op is winst”
Stel je hebt het gevoel dat je er met de gemeente niet meer uitkomt. Of je vraagt hulp, en je voelt je onbegrepen en niet serieus genomen door Carins. Of je wacht al tijden vergeefs op de aangevraagde hulp voor je gehandicapte zoon, en er is nog steeds geen uitzicht op een oplossing. Of je elektrische rolstoel is echt aan het eind van haar leven; moet steeds gerepareerd worden. Je leven wordt daardoor erg beperkt. Je hoort dat je geen nieuwe mag. Je bent helemaal klaar met dat gedoe, en je wilt weten of dit echt niet anders kan. Of…!? Vul hier zelf maar een probleem bij het krijgen van zorg en ondersteuning bij wonen, leven en werken in. Waar kunt je dan terecht? Zij ondersteunt onze inwoners graag bij het vinden van een oplossing voor hun probleem. Iedere beweging die kant op is winst.
De goede kant op, maar niet alles is oplosbaar
Irma van Beek komt in haar functie als sociaal ombudsvrouw op voor de belangen van de individuele inwoners van onze gemeente. Zij doet dit werk onafhankelijk en onpartijdig. De inwoners weten haar inmiddels goed te vinden, zegt ze. De vragen van inwoners gingen de afgelopen maanden veel over ervaren problemen met zorg voor volwassenen vanuit de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). Maar ook vragen die te maken hebben met werk en inkomen (de Participatiewet), met zorg voor jeugdigen (de Jeugdwet) en woonsituaties van de inwoners (openbare orde en veiligheid, huisvesting) bereikten haar. Daarvoor kon ze dan ook snel voor informatie en overleg in het gemeentehuis terecht bij degenen die daarover gaan. “Veel mensen ervaren dit land als een oerwoud van regels, waar ze moeilijk hun weg in kunnen vinden. Ik kan ze helpen om dat helder te krijgen. Smallingerland heeft veel mensen die moeite hebben om de taal in folders en formulieren te begrijpen, of met het via de computer regelen van dingen”. Dat kan ook een drempel zijn bij het regelen van dingen. De sociaal ombudsvrouw vindt het ook belangrijk om duidelijk te zijn. “Wat kan de gemeente wel aan oplossingen bieden? Wat niet? Niet alles waar mensen mee zitten is oplosbaar. Dan moet je ook helder zijn. Duidelijkheid over wat de gemeente echt niet kan regelen is dan voor de meeste mensen beter dan iets niet weten”.
Vertrouwen
Zij wil dat mensen zich veilig voelen om bij haar hun verhaal te doen, en dat er alle ruimte is om dat verhaal voor de inwoner goed op tafel te krijgen. “Het is erg belangrijk dat mensen zich begrepen voelen, zich gehoord voelen”. Als mensen dat willen komt ze ook bij mensen thuis, en praat ze ook graag Fries. De ombudsvrouw merkt dat er voor het oplossen van problemen vaak meer vertrouwen nodig is. Meer vertrouwen in de burger en meer vertrouwen in de professional die de zorg moet gaan regelen. “Mensen zijn soms bang om hun verhaal te vertellen of hun irritatie over wat hen overkwam met hun contactpersoon te delen. Of ze zijn bang dat de ander dan nog onaardiger wordt. Dat het dan nog moeilijker wordt om zorg van de gemeente te krijgen. En het is voor inwoners soms moeilijk om te begrijpen dat de persoon waar ze mee praten niet de hele gemeente is. Ze denken dan dat ze het risico lopen dat de hele gemeente straks weet wat er bij hen speelt.” Daarnaast moeten professionals soms wat meer lef hebben om iets buiten de vaste lijstjes om te regelen om problemen van burgers op te lossen. De ondersteuning van de sociaal ombudsvrouw is voor inwoners gratis.
Signaalfunctie
De sociaal ombudsvrouw werkt in opdracht van de gemeenteraad. In haar contacten met inwoners doet zij veel ervaringen op met wat goed gaat in onze gemeente en wat beter kan. Zij maakt ieder half jaar een verslag voor de gemeenteraad. Inmiddels weten onze inwoners haar wel te vinden, zo is haar ervaring. Informatie in folders die werden verspreid hielpen daarbij, maar ook komen gesprekken op gang via bijeenkomsten die zij bezocht, via professionals en buren. Het eerste verslag voor de gemeenteraad komt begin 2024. Dit verslag is openbaar, zodat iedereen kan lezen met welk soort problemen de sociaal ombudsvrouw bezig is geweest, maar persoonlijke situaties zijn niet herkenbaar. Daarin kunnen adviezen staan over wat beter kan. De gemeenteraad beslist zelf of zij met die adviezen aan het werk wil.
De sociaal ombudsvrouw is bereikbaar op telefoonnummer: 06-53800811 (op werkdagen) of via email: sociaalombudsvrouw@smallingerland.nl.
Wim van den Berg
Bianca Bijlsma
Nieuwe sociale ombudsvrouw van start in Smallingerland – Smallingerland